Π.Δ. 121/2008

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ. Φύλλου 183

ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 121
Καθορισμός των υποχρεώσεων των ασφαλιστικών ορ.
γανισμών, των θεραπόντων και ελεγκτών ιατρών και
των φαρμακοποιών, καθώς και των σχετικών κυρώ.
σεων.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Έχοντας υπόψη:

1. Τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 20 του ν. 2458/
1997 (Α΄ 15), όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε με
το άρθρο 23 του ν. 2737/1999 (A΄ 174).
2. Τις διατάξεις του άρθρου 90 του κώδικα νομοθε.
σίας για την κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα,
που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του π.δ/τος 63/2005
(Α΄ 98).
3. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις του παρόντος
δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος των ασφαλιστικών
οργανισμών και του κρατικού προϋπολογισμού.
4. Την υπ’ αριθμ. 142/2008 γνωμοδότηση του Συμβου.
λίου της Επικρατείας μετά από πρόταση των Υπουργών
Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας και Υγείας
και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, αποφασίζουμε:
Άρθρο 1

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ – ΣΚΟΠΟΣ

Καθορίζονται ενιαία για τον Οργανισμό Περίθαλψης
Ασφαλισμένων του Δημοσίου (ΟΠΑΔ) και όλους τους
φορείς και κλάδους ασθένειας αρμοδιότητας Γενικής
Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων κατά την παροχή
φαρμακευτικής περίθαλψης.

α. Οι υποχρεώσεις των θεραπόντων ιατρών.

β. Οι υποχρεώσεις των ελεγκτών ιατρών.

γ. Οι υποχρεώσεις των συμβεβλημένων φαρμακοποι.
ών.

δ. Οι υποχρεώσεις των ασφαλιστικών οργανισμών.

ε. Οι κυρώσεις που επιβάλλονται σε περίπτωση μη
τήρησης των ανωτέρω υποχρεώσεων και ο καταλογι.
σμός των ευθυνών λόγω ζημίας που προκύπτει στους
ασφαλιστικούς οργανισμούς.

3 Σεπτεμβρίου 2008

Άρθρο 2
ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΘΕΡΑΠΟΝΤΩΝ ΙΑΤΡΩΝ

1. Οι θεράποντες ιατροί, σύμφωνα με τον κανονισμό
περίθαλψης των ασφαλιστικών οργανισμών, κατά τη
συνταγογράφηση στους ασφαλισμένους τους, υποχρε.
ούνται :
α. Nα συμμορφώνονται με τις διατάξεις του παρόντος
διατάγματος, ειδικά όσον αφορά την υποχρέωση ορ.
θής συνταγογράφησης, τις διατάξεις της νομοθεσίας
και των οδηγιών των αρμοδίων Υπουργείων περί του
τρόπου, χρόνου και όρων παροχής ιατροφαρμακευτικής
περίθαλψης και να τηρούν τους όρους των συμβάσεών
τους.

β. Να ενεργούν σύμφωνα με τους κανόνες της ιατρικής
ηθικής και δεοντολογίας.

γ. Να εφαρμόζουν τα προβλεπόμενα στους κανονι.
σμούς ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης των ασφα.
λιστικών οργανισμών και να τηρούν τους όρους των
συμβάσεών τους, εφόσον δεν αντιβαίνουν στις διατάξεις
του παρόντος.

δ. Να ελέγχουν το βιβλιάριο υγείας και να διαπιστώ.
νουν εάν το πρόσωπο που προσέρχεται για εξέταση
ταυτίζεται με αυτό που αναγράφεται ή εικονίζεται στο
βιβλιάριο υγείας, βεβαιώνοντας ότι υπάρχει ασφαλιστική
ικανότητα.

ε. Να εξετάζουν τον ασφαλισμένο πριν χορηγήσουν
τη συνταγή και να συνταγογραφούν ιδιοσκευάσματα
φαρμακευτικής δράσης σχετικής με την νόσο και μόνο
για νοσήματα της ειδικότητάς τους. Οι συνταγογράφοι
ιατροί είναι αποκλειστικά υπεύθυνοι για την ορθή και
σύννομη συνταγογράφηση κατά τις διατάξεις του πα.
ρόντος διατάγματος.

στ. Να ελέγχουν από το βιβλιάριο υγείας τυχόν προη.
γούμενη φαρμακευτική αγωγή, για την ίδια νόσο, ώστε
να αποφεύγεται η συνταγογράφηση ιδιοσκευασμάτων
η δραστική ουσία των οποίων έχει αποδειχθεί αναπο.
τελεσματική στο συγκεκριμένο ασθενή ή ακατάλληλη
για την περίπτωσή του. Επιτρέπεται όμως η αναγραφή
ισοδυνάμου σκευάσματος που ταυτίζεται φαρμακολο.
γικώς από πλευράς ουσίας με φάρμακο που έχει συ.
νταγογραφηθεί.

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)

ζ. Να μη επαναλαμβάνουν τη συνταγή φαρμάκων, εφό.
σον από τη δοσολογία που υποχρεωτικά αναγράφεται
στη συνταγή και το χρόνο λήψης, δεν δικαιολογείται
η ανάλωση των χορηγηθέντων με την προηγούμενη
συνταγή.

η. Να συμπληρώνουν ευανάγνωστα και με ακρίβεια
όλα τα στοιχεία επί του εντύπου της συνταγής και συ.
γκεκριμένα τη διάγνωση, την ονομασία, τη δοσολογία,
την περιεκτικότητα και την ποσότητα των συνταγο.
γραφουμένων φαρμάκων, καθώς και να αναγράφουν το
ποσοστό συμμετοχής (%) ή τη μηδενική συμμετοχή του
ασφαλισμένου, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, με
υπογραφή και σφραγίδα του θεράποντα γιατρού.

Σε περίπτωση που στη συνταγή δεν αναγράφεται
το ποσοστό συμμετοχής του ασφαλισμένου στη δα.
πάνη των φαρμάκων, η συμμετοχή υπολογίζεται αυτο.
δίκαια στο 25%. Eπειδή το ποσοστό συμμετοχής επί
της συνταγής από τον συνταγογράφο ιατρό δεσμεύει
το φαρμακοποιό κατά την εκτέλεσή της, οποιαδήποτε
διαφορά κατά παρέκκλιση της κειμένης νομοθεσίας
καταλογίζεται στο συνταγογράφο ιατρό.

Συνταγές με διορθώσεις πρέπει να φέρουν υποχρε.
ωτικώς επί των διορθώσεων υπογραφή και σφραγίδα
του γιατρού, άλλως δεν εκτελούνται.

θ. Να αναγράφουν μόνο μία μονάδα ιδιοσκευάσματος
στις περιπτώσεις οξέων περιστατικών όταν εκτιμούν
ότι η διάγνωση δεν είναι απόλυτα ασφαλής και κρίνουν
ότι για το λόγο αυτό δεν υπάρχει βεβαιότητα για την
αποτελεσματικότητα της θεραπείας.

Περισσότερα της μίας μονάδας ιδιοσκευάσματος
και μέχρι δύο συνταγραφούνται μόνο εφόσον κρίνεται
απολύτως αναγκαίο να συνεχισθεί, συγκεκριμένη θε.
ραπευτική αγωγή του ασθενούς για χρονικό διάστημα,
για το οποίο δεν επαρκεί η μία μονάδα και πάντως
όχι για χρονικό διάστημα, περισσότερο του ενός (1)
μηνός ανά συνταγή σύμφωνα με τη δοσολογία του
γιατρού.

Τα ανωτέρω δεν ισχύουν για τις συσκευασίες που
περιέχουν μια δόση, για συσκευασίες ιδιοσκευασμά.
των απαραιτήτων για φαρμακοτεχνικές εργασίες, για
τις επαναλαμβανόμενες συνταγές και τις συνταγές με
θεραπεία μέχρι μήνα.

ι. Να χορηγούν «επαναλαμβανόμενη συνταγή» τρίμη.
νης διάρκειας μόνο για παθήσεις της ειδικότητάς τους
στους ασθενείς ασφαλισμένους που πάσχουν από χρό.
νιες παθήσεις και ακολουθούν σταθερή θεραπευτική
αγωγή.

Για την εν λόγω συνταγή χρησιμοποιούνται τρία συ.
νεχή φύλλα του συνταγολογίου. Το κάθε φύλλο της
επαναλαμβανόμενης συνταγής αριθμείται από τον ια.
τρό, ο οποίος και αναγράφει στο κάθε ένα από αυτά
τις λέξεις «επαναλαμβανόμενη συνταγή».

Το κάθε φύλλο εκτελείται χωριστά ανά μήνα από το
φαρμακοποιό. Το δεύτερο ή τρίτο φύλλο της επανα.
λαμβανόμενης συνταγής μπορεί να προσκομίζεται στο
φαρμακείο για εκτέλεση και μέχρι 5 ημέρες νωρίτερα
ή αργότερα από την αναγραφόμενη στο κάθε φύλλο
ημερομηνία.

Ειδικά για τους γιατρούς του ΙΚΑ.ΕΤΑΜ δίνεται η
δυνατότητα να χορηγούν συνταγή με αγωγή διάρκειας
έως και δύο (2) μηνών για παθήσεις της ειδικότητάς

τους στους ασθενείς ασφαλισμένους του ιδρύματος
που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις μόνο όταν ακο.
λουθούν σταθερή θεραπευτική αγωγή. Για την εν λόγω
συνταγή χρησιμοποιείται ένα φύλλο του συνταγολο.
γίου στο οποίο αναγράφεται η ποσότητα φαρμάκων
που καλύπτει, σύμφωνα με τη δοσολογία, τη θερα.
πευτική αγωγή των αντίστοιχων ημερών. Η εν λόγω
συνταγή θεωρείται από τον αρμόδιο ελεγκτή γιατρό
του ιδρύματος.

ια. Να μην προτρέπουν με οποιοδήποτε τρόπο τους
ασφαλισμένους να εκτελούν τις εκδιδόμενες συνταγές
σε συγκεκριμένο φαρμακείο και να μην προσκομίζουν
οι ίδιοι τις συνταγές στο φαρμακείο για εκτέλεση. Η
παράβαση αυτή συνεπάγεται και την πειθαρχική δίωξη
του ιατρού από τα αρμόδια πειθαρχικά όργανα.

2. Οι αγροτικοί ιατροί υποχρεούνται να συνταγο.
γραφούν μόνο μία μονάδα ιδιοσκευάσματος. Εξαι.
ρετικά και μόνο σε περίπτωση χορήγησης ενεσίμων
διαλυμάτων μιας δόσης εκάστου, ο αγροτικός ιατρός
δύναται να αναγράφει πέραν της μίας μονάδας ιδιο.
σκευάσματος, όση ποσότητα απαιτείται για την κά.
λυψη θεραπείας.
Επίσης συνταγογραφούν για χρονίως πάσχοντες
ασφαλισμένους, συνταγή για θεραπεία μέχρι ενός (1)
μηνός καθώς και «επαναλαμβανόμενη συνταγή» τρί.
μηνης διάρκειας, μόνο βάσει γνωμάτευσης του ιατρού
ειδικότητας. Η γνωμάτευση ισχύει για όσο χρόνο έχει
καθορίσει ο γιατρός ειδικότητας και πάντως όχι πέραν
της διετίας από την έκδοσή της.

Τις αυτές υποχρεώσεις έχουν και οι ιατροί χωρίς ει.
δικότητα που συνάπτουν συμβάσεις με τον ΟΠΑΔ ή
ασφαλιστικούς οργανισμούς υπό τις προϋποθέσεις του
άρθρου 5 περ. στ’ του παρόντος διατάγματος.

3. Η μη τήρηση των υποχρεώσεων που αναφέρονται
στο παρόν άρθρο, ανεξάρτητα τυχόν ποινικών ευθυνών,
αποτελεί:
Για τους ιατρούς του ΕΣΥ καθώς και τους ιατρούς,
μονίμους ή επί συμβάσει των ασφαλιστικών οργανισμών,
πειθαρχικό παράπτωμα, για το οποίο επιβάλλονται κυ.
ρώσεις σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία για κάθε
κατηγορία.

Για τους ιατρούς τους συμβεβλημένους με τους ασφα.
λιστικούς οργανισμούς, λόγο διακοπής της σύμβασης
από 10 εργάσιμες ημέρες μέχρι τρεις (3) μήνες, που
κρίνεται από το αρμόδιο όργανο. Σε περίπτωση υποτρο.
πής διακόπτεται η σύμβαση. Νέα σύμβαση δεν μπορεί
να συναφθεί πριν από την παρέλευση έξι (6) μηνών από
την καταγγελία.

Για τους μη συμβεβλημένους ιατρούς, λόγο αποκλει.
σμού κάθε συνεργασίας με τους ασφαλιστικούς οργα.
νισμούς.

Σε κάθε περίπτωση οι παραβάσεις των ιατρών γνω.
στοποιούνται και στον οικείο Ιατρικό Σύλλογο, προκει.
μένου να διερευνήσει την υπόθεση και να επιβάλει τις
προβλεπόμενες πειθαρχικές κυρώσεις.

4. Σε περίπτωση παραβάσεως των προβλεπόμενων
υπό του παρόντος άρθρου υποχρεώσεων των ιατρών
πλην των αναφερομένων στην ανωτέρω παράγραφο
πειθαρχικών, διοικητικών και ποινικών κυρώσεων, επι.
βάλλονται επιπλέον στους γιατρούς που συνδέονται
με οποιαδήποτε σχέση με τους ασφαλιστικούς οργα.

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)

νισμούς και τον ΟΠΑΔ, με αποφάσεις των αρμοδίων

οργάνων τους, οι κάτωθι κυρώσεις:

α. Σύσταση ή επίπληξη.

β. Πρόστιμο κυμαινόμενο από 500 . 10.000 € αναλόγως
με τη συχνότητα και βαρύτητα της παράβασης.

Σε περίπτωση μη έγκαιρης καταβολής των προστί.
μων, τα ποσά αυτά εισπράττονται κατά τις διατάξεις
του ΚΕΔΕ.

Για την επιβολή των ανωτέρω κυρώσεων εφαρμό.
ζονται ανάλογα τα αναφερόμενα στην περ. στ΄ του
άρθρου 4 του παρόντος δ/τος.

Άρθρο 3
ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΙΑΤΡΩΝ

1. Οι αρμόδιοι ελεγκτές ιατροί κάθε ασφαλιστικού ορ.
γανισμού οφείλουν να ελέγχουν τη συνταγογράφηση
εφαρμόζοντας τις διατάξεις του παρόντος προεδρικού
διατάγματος, τα προβλεπόμενα στους κανονισμούς ια.
τροφαρμακευτικής περίθαλψης των οικείων οργανισμών,
τη σχετική γενική νομοθεσία και τις εγκυκλίους των αρ.
μοδίων Υπουργείων και των ασφαλιστικών οργανισμών
που εκδίδονται κάθε φορά περί του τρόπου, χρόνου και
όρων παροχής φαρμακευτικής περίθαλψης.
Ειδικότερα οι ελεγκτές ιατροί οφείλουν να ελέγχουν
την ορθή συμπλήρωση κάθε συνταγής σύμφωνα με τις
διατάξεις του π. δ/τος 88/1998 (Α΄ 82), όπως ισχύει κάθε
φορά, τον αριθμό των χορηγουμένων μονάδων συσκευ.
ασιών ανά ιδιοσκεύασμα, την αξία κάθε συνταγής, τον
αριθμό των συνταγών που χορηγεί ο ιατρός ανά μήνα
για κάθε ασθενή ασφαλισμένο, την αναγραφή ιδιοσκευ.
ασμάτων σύμφωνα με την εκάστοτε ισχύουσα νομοθε.
σία, την πιστή εφαρμογή των διατάξεων για τη συντα.
γογράφηση ιδιοσκευασμάτων, την «επαναλαμβανόμενη»
συνταγή, τη μη αναγραφή φαρμάκων από ιατρούς δια.
φορετικής με την πάθηση ειδικότητας τηρουμένων των
διατάξεων του άρθρου 8 παρ.3 του ν.3457/2006, την
ορθή αναγραφή του ποσοστού συμμετοχής στην αγορά
των φαρμάκων ανάλογα με την πάθηση του ασθενούς
ασφαλισμένου, την υπερκατανάλωση φαρμάκων καθώς
και την τήρηση της προθεσμίας των 5 εργάσιμων ημε.
ρών μέσα στην οποία πρέπει να γίνεται η θεώρηση της
συνταγής, όπου αυτή απαιτείται.

2. Συνταγές ιατρών θεωρημένες από ελεγκτές ια.
τρούς είναι έγκυρες, εκτελούνται υποχρεωτικά από τους
φαρμακοποιούς και δεν υπόκεινται σε καμία απολύτως
περικοπή. Σε περίπτωση που περικοπεί εκτελεσθείσα
συνταγή που θεωρήθηκε από ελεγκτή ιατρό για λόγο
που αφορά παράβαση υποχρεώσεως του ιατρού που
απορρέει από το παρόν, ο ασφαλιστικός οργανισμός
υποχρεούται να αποζημιώσει το φαρμακοποιό που εκτέ.
λεσε την συνταγή και να εισπράξει με την διαδικασία
του ΚΕΔΕ την αξία της από το συνταγογράφο γιατρό.
Η θεώρηση λαμβάνεται υπόψη μόνο στις περιπτώσεις
συνταγών που απαιτείται θεώρηση σύμφωνα με την
ισχύουσα νομοθεσία.
3. Η μη τήρηση των υποχρεώσεων που αναφέρονται
στο παρόν άρθρο ανεξάρτητα τυχόν ποινικών ευθυνών
επισύρει τις κυρώσεις που αναφέρονται στις παραγρά.
φους 3 και 4 του άρθρου 2 του παρόντος διατάγμα.
τος.
Άρθρο 4
ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΩΝ

1. Οι φαρμακοποιοί που συμβάλλονται είτε ατομικά
είτε συλλογικά με τον ΟΠΑΔ και τους ασφαλιστικούς
οργανισμούς υποχρεούνται:
α. Να συμμορφώνονται με τις διατάξεις του παρόντος
προεδρικού διατάγματος, τις διατάξεις της νομοθεσίας
και των οδηγιών των αρμοδίων υπουργείων περί του
τρόπου, χρόνου και όρων παροχής φαρμακευτικής πε.
ρίθαλψης και να τηρούν τους όρους των συμβάσεών
τους.

β. Να έχουν σε άμεση ζήτηση τα νομίμως κυκλοφο.
ρούντα φάρμακα, για τα οποία υπάρχει έγκριση να χο.
ρηγούνται μόνο με ιατρική συνταγή και η δαπάνη τους
καλύπτεται από τον ΟΠΑΔ και τους φορείς και κλάδους
ασφάλισης ασθενείας, ανεξάρτητα από την ονομασία
και τη νομική τους μορφή.

γ. Να εξυπηρετούν με προθυμία τους ασφαλισμένους
και να τους δίνουν κάθε αναγκαία πληροφορία που
έχει σχέση με τα φάρμακα, τα οποία παραδίδουν σε
αυτούς.

δ. Να εκτελούν οι ίδιοι ή οι νόμιμοι αντικαταστάτες
τους πιστά κάθε συνταγή που έχει εκδοθεί κανονικά και
προσκομίζεται για εκτέλεση εμπρόθεσμα (εντός πέντε
εργασίμων ημερών από την έκδοση της).

2. Συνταγή κανονικώς εκδοθείσα και κανονικώς εκτε.
λεσθείσα, κατά την έννοια του παρόντος διατάγματος,
θεωρείται μία συνταγή όταν περιλαμβάνει τα κατωτέρω
στοιχεία:
Την επωνυμία του ασφαλιστικού φορέα.

Το ονοματεπώνυμο του ασφαλισμένου – ασθενούς.

Τον αριθμό μητρώου του ασφαλισμένου.

Την πάθηση από την οποία πάσχει, ως αναφέρεται
από τον θεράποντα ιατρό.

Τα χορηγηθέντα φάρμακα (ονομασία, μορφή, περιε.
κτικότητα, ποσότητα αριθμητικά και ολογράφως, δο.
σολογία).

Την ημερομηνία έκδοσης.

Τη σφραγίδα και την υπογραφή ιατρού, με τον αριθμό
μητρώου αυτού θεώρηση όπου απαιτείται.

Την υπογραφή του παραλήπτη των φαρμάκων.

Τη σφραγίδα, την υπογραφή και τον αριθμό μητρώου
του φαρμακοποιού.

Τα συνοδά έντυπα.

Την καταχώρηση στο βιβλιάριο υγείας, όπου αυτό
προβλέπεται από τη νομοθεσία του οικείου φορέα.

Συνταγή που φέρει τουλάχιστον τα ανωτέρω στοιχεία
θεωρείται κανονικώς εκδοθείσα και εκτελεσθείσα και
πληρώνεται η αξία της, με την επιφύλαξη όσων ισχύουν
για την συνταγογράφηση από ανειδίκευτους και αγροτι.
κούς ιατρούς καθώς και τη συνταγογράφηση φαρμάκων
για τα οποία ισχύει ειδική νομοθεσία.

Συνταγή θεωρημένη από τον ελεγκτή ιατρό, εξοφλεί.
ται στο φαρμακοποιό.

Συνταγή που φέρει διορθώσεις ή ξέσματα που δεν
έχουν βεβαιωθεί από το θεράποντα ιατρό ή δεν είναι
θεωρημένη, όπου αυτό απαιτείται, δεν είναι έγκυρη και
δεν εκτελείται.

Η συνταγή απαραίτητα συνοδεύεται από το βιβλιάριο
υγείας του ασφαλισμένου, στο οποίο ο φαρμακοποι.

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)

ός θα ελέγχει την καταχώρηση των φαρμάκων και θα
συμπληρώνει τα στοιχεία εκτέλεσης, όπου αυτό προ.
βλέπεται.

3. Η τυχόν εκτέλεση συνταγής που δεν έχει συνταχθεί
σύμφωνα με τις διατάξεις της νομοθεσίας, καθώς και
η εκτέλεση συνταγής που δεν είναι θεωρημένη, όταν
απαιτείται θεώρηση, στερεί από το φαρμακοποιό το
δικαίωμα να εισπράξει την αξία της από οικείο ασφα.
λιστικό οργανισμό.
Θεώρηση απαιτείται: α) Όταν τούτο ορίζεται από την
εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία.

β) Όταν η συνταγή περιλαμβάνει ψυχότροπα ή ναρ.
κωτικά φάρμακα, πλην των αναφερομένων στον πίνακα
Δ και στην κατηγορία Γ.Σ. που κυρώθηκε με το άρθρο
πρώτο του ν. 3459/2006 (Α΄ 103) και του π.δ/τος 148/2007
(Α΄ 191) «Κωδικοποίηση των διατάξεων κανονιστικών δι.
αταγμάτων και κανονιστικών υπουργικών αποφάσεων
της εθνικής νομοθεσίας για τα ναρκωτικά» ανεξαρτήτως
της αξίας τους. Τα ανωτέρω ψυχότροπα ή ναρκωτικά
φάρμακα συνταγογραφούνται στο συνταγολόγιο ή στην
ειδική συνταγή που εκδίδει ο ιατρός.

4. Να εκτελούν τη συνταγή τη στιγμή που προσκο.
μίζεται. Η συνταγή δεν επιτρέπεται να παραμένει στο
φαρμακείο ανεκτέλεστη.
Αν ο φαρμακοποιός δεν έχει όλα τα φάρμακα που
αναγράφονται στη συνταγή είναι δυνατή μερική εκτέ.
λεση αυτής.

Στην περίπτωση μερικής εκτέλεσης, στο πίσω μέρος
της συνταγής αναγράφονται τα φάρμακα που δεν παρα.
δόθηκαν και τίθεται η χρονολογία και η υπογραφή του
φαρμακοποιού και του ασφαλισμένου. Ο ασφαλισμένος
επανέρχεται, μέσα στην προβλεπόμενη ημερομηνία των
5 εργασίμων ημερών, για την ολική της εκτέλεση.

5. Να συμπληρώνουν κανονικά και με ευκρίνεια τη
συνταγή και στις προβλεπόμενες σε αυτή θέσεις, να
διατιμούν τις συνταγές, να επικολλούν τις ταινίες γνησι.
ότητας των φαρμάκων προσέχοντας να είναι εμφανείς
οι κωδικοί και οι γραμμικοί κώδικες αυτών, να αναγρά.
φουν την ημερομηνία εκτέλεσης της συνταγής, να συ.
μπληρώνουν τον κωδικό τους, ο οποίος είναι ο αριθμός
μητρώου τους στο ΤΣΑΥ ,να επιθέτουν τη σφραγίδα
τους, στην οποία απαραίτητα πρέπει να αναφέρεται ο
Α.Φ.Μ. τους και να υπογράφουν.
6. Να εισπράττουν μόνο το χρηματικό ποσό της συμ.
μετοχής του ασφαλισμένου, εάν προβλέπεται συμμετο.
χή του στη δαπάνη αγοράς των φαρμάκων.
Η είσπραξη του ύψους της συμμετοχής του ασφαλι.
σμένου είναι υποχρεωτική για το φαρμακοποιό. Συμψη.
φισμός της συμμετοχής αυτής με μερική εκτέλεση της
συνταγής απαγορεύεται.

7. Να μην κρατούν στο φαρμακείο βιβλιάρια υγείας των
ασφαλισμένων και συνταγολόγια. Τα βιβλιάρια υγείας
και τα συνταγολόγια παραδίδονται μαζί με τα φάρμακα
αμέσως στον ασφαλισμένο ή τον απεσταλμένο του.
Σε περίπτωση που ο ασφαλισμένος ξεχάσει το βι.
βλιάριο υγείας ή το συνταγολόγιό του στο χώρο του
φαρμακείου, ο φαρμακοποιός οφείλει να το παραδώσει
εντός σαράντα οκτώ (48) ωρών στον ίδιο ή στον οικείο
ασφαλιστικό οργανισμό ή στο αστυνομικό τμήμα της
περιοχής του.

Σε περίπτωση «επαναλαμβανόμενης συνταγής» ο φαρ.
μακοποιός κρατά μόνο τη συνταγή που εκτελεί κάθε
φορά.

Η φύλαξη στο φαρμακείο ανεκτέλεστων φύλλων από
«επαναλαμβανόμενη συνταγή» απαγορεύεται.

8. Να μην κρατούν στο φαρμακείο ταινίες γνησιότητας
αποκολλημένες από τις μονάδες ιδιοσκευασμάτων και
μη επικολλημένες στις συνταγές ή μονάδες ιδιοσκευα.
σμάτων χωρίς ταινίες γνησιότητας.
9. Να μην έχουν οποιαδήποτε συνεργασία με ιατρούς
με σκοπό την κατά παραγγελία συνταγογράφηση.
10. Να μην προχορηγούν φάρμακα εκτός εάν η
προχορήγηση γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις
των υπ’ αριθμ. 104425/323/0015/10.4.1996 (Β΄ 303) και
1116504/34/0015 ΠΟΛ 1370/19.12.2001 (Β΄ 11/2002) απο.
φάσεων του Υφυπουργού Οικονομικών, όπως ισχύουν
κάθε φορά, σχετικά με την τήρηση ειδικού βιβλίου δι.
άθεσης φαρμάκων από τα φαρμακεία. Στην περίπτωση
αυτή οι ταινίες γνησιότητας των προχορηγουμένων
φαρμάκων, φυλάσσονται εντός του ειδικού βιβλίου σε
ειδική θέση (ζελατίνα).
11. Να αριθμούν εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών,
τις συνταγές που έχουν εκτελέσει με αύξουσα συνεχή
αρίθμηση μηνιαία για τον ΟΠΑΔ ή ανά ασφαλιστικό
οργανισμό και να τις καταχωρούν στο τέλος κάθε μήνα
σε ειδικές καταστάσεις φυσικών ή μαγνητικών μέσων
ανά οργανισμό. Όλες οι συνταγές και οι ειδικές κατα.
στάσεις τηρούνται και διατηρούνται υποχρεωτικά στο
φαρμακείο.
12. Να υποβάλλουν τον λογαριασμό τους μαζί με τις
καταστάσεις στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΠΑΔ και
των ασφαλιστικών οργανισμών.
13. Να επιτρέπουν σε οποιαδήποτε εργάσιμη ημέρα
και ώρα την είσοδο στο φαρμακείο των εντεταλμένων
οργάνων των αρμοδίων Υπουργείων και των ασφαλι.
στικών οργανισμών προκειμένου να διαπιστώσουν την
πιστή εφαρμογή της φαρμακευτικής νομοθεσίας. Επίσης
οφείλουν να επιτρέπουν σε οποιαδήποτε εργάσιμη ημέρα
και ώρα την είσοδο στο φαρμακείο των εντεταλμένων
προς τούτο οργάνων των ασφαλιστικών οργανισμών,
προκειμένου αυτά να ελέγξουν συνταγές αποκλειστικά
και μόνο του ασφαλιστικού φορέα, στον οποίο υπάγο.
νται. Έλεγχο σε συνταγές όλων των ταμείων διενεργούν
αποκλειστικά και μόνο το Σώμα Επιθεωρητών Υπηρεσιών
Υγείας Πρόνοιας και η Υπηρεσία Ελέγχου Δαπανών Υπη.
ρεσιών Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης. Σε περίπτωση
λήψης συνταγών εκτός του χώρου του φαρμακείου για
περαιτέρω έλεγχο, τα εντεταλμένα όργανα του ελέγχο.
ντος ασφαλιστικού φορέα ή του αρμοδίου Υπουργείου
υποχρεούνται να τις επιστρέφουν κατ΄ ανώτατο χρονικό
όριο μέχρι το τέλος του μήνα που έγινε ο έλεγχος. Στα
εντεταλμένα κατά τα ανωτέρω για τον έλεγχο όργανα ο
συμβεβλημένος φαρμακοποιός οφείλει να παρέχει κάθε
πληροφορία που θα ζητηθεί από αυτά.
Τα αποτελέσματα του διενεργουμένου ελέγχου θα
καταγράφονται αποκλειστικά και μόνο σε σχετικό πρω.
τόκολλο ελέγχου, το οποίον υπογράφεται από τον ελε.
γκτή (ή επιθεωρητή) και τον φαρμακοποιό, ο οποίος
μπορεί να διατυπώσει και τις παρατηρήσεις του.

14. Τα αρμόδια όργανα προβαίνουν σε ελέγχους
στα φαρμακεία προς διαπίστωση της τηρήσεως των

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)

αναφερομένων στο παρόν άρθρο, υποχρεώσεων των
φαρμακοποιών, σεβόμενα την τιμή και την αξιοπρέπεια
του επιστήμονα φαρμακοποιού και των βοηθών του.
Τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα μπορούν να καλούν ή να
επισκέπτονται τους ασθενείς προκειμένου να διαπιστώ.
σουν τη χορήγηση των αναγραφομένων στη συνταγή
φαρμάκων.

15. Η παράβαση από το συμβεβλημένο φαρμακοποιό
των υποχρεώσεών του, όπως καθορίζονται από το
παρόν συνεπάγεται, εκτός των ενδεχόμενων ποινικών
κυρώσεων ή των διοικητικών που προβλέπονται από
την κείμενη φαρμακευτική νομοθεσία, όπως αυτή ισχύει
κάθε φορά και την επιβολή των εξής κυρώσεων, για
κάθε παράβαση, ανάλογα με την συχνότητα και τη σο.
βαρότητα αυτής:
α. Σύσταση.

β. Πρόστιμο κυμαινόμενο από 1% έως 30% επί της
αξίας των συνταγών του Ο.Π.Α.Δ. ή του ασφαλιστικού
οργανισμού που εκτελέστηκαν από το φαρμακείο τον
προηγούμενο μήνα, από αυτό τον οποίο έγινε η παρά.
βαση.

Ειδικά για την περίπτωση εύρεσης στο φαρμακείο
ταινιών γνησιότητας που είναι αποκολλημένες από τις
μονάδες ιδιοσκευάσματος το πρόστιμο καθορίζεται μέ.
χρι το πενταπλάσιο (5πλάσιο) της αξίας των ιδιοσκευ.
ασμάτων που αντιστοιχούν οι ταινίες.

γ. Προσωρινό από δύο (2) μήνες μέχρι έξι (6) μήνες
αποκλεισμό του φαρμακείου από την εκτέλεση των συ.
νταγών του ΟΠΑΔ ή του ασφαλιστικού οργανισμού.

δ. Καταγγελία της σύμβασης μονομερώς από την
πλευρά του Ο.Π.Α.Δ., ή του ασφαλιστικού οργανισμού.
Νέα σύμβαση δεν μπορεί να συναφθεί πριν την παρέλευ.
ση τουλάχιστον δύο ( 2 ) ετών από την καταγγελία.

Ειδικά για τις κατωτέρω αναφερόμενες παραβάσεις,
πλην των αναφερομένων στις περιπτώσεις β . δ της
παρ. 16 του παρόντος άρθρου δύναται να επιβληθεί επί
πλέον πρόστιμο από 3.000 € έως 30.000 €.

α. Μη παράδοση από τον φαρμακοποιό ή τον αντικα.
ταστάτη του στο φαρμακείο, των φαρμάκων που ανα.
γράφονται στη συνταγή και χρέωσή τους στον Ο.Π.Α.Δ.
ή στον ασφαλιστικό οργανισμό.

β. Παράδοση άλλων φαρμάκων ή ειδών από εκείνα
που αναγράφει η συνταγή.

γ. Εύρεση στο χώρο του φαρμακείου ή χρησιμοποίη.
ση ταινιών γνησιότητας πλαστών ή επαναχρησιμοποι.
ημένων ή παραποιημένων ή με σβησμένες ενδείξεις ή
ταινίες, από τις οποίες έχει διαγραφεί με οποιοδήποτε
τρόπο ή ένδειξη «κρατικό είδος».

δ. Ανεύρεση και παράνομη χρήση συνταγολογίων ή
βιβλιαρίων υγείας ασφαλισμένων.

ε. Άρνηση ή παρεμπόδιση με οποιοδήποτε τρόπο του
ελέγχου που πραγματοποιείται σύμφωνα με τα επιμέ.
ρους οριζόμενα στο παρόν διάταγμα.

16. Σε περίπτωση μη έγκαιρης καταβολής των προστί.
μων, τα ποσά αυτά εισπράττονται κατά τις διατάξεις
του ΚΕΔΕ.
17. Σε κάθε περίπτωση οι παραβάσεις των φαρμακο.
ποιών γνωστοποιούνται και στον οικείο Φαρμακευτικό
Σύλλογο, προκειμένου να διερευνήσει την υπόθεση και
να επιβάλει τις προβλεπόμενες πειθαρχικές κυρώσεις.
18. Οι ανωτέρω κυρώσεις επιβάλλονται με αιτιολογημένη
απόφαση του ΟΠΑΔ, ή κάθε ασφαλιστικού οργανισμού,
μετά την παροχή από τον φαρμακοποιό σχετικών εξηγή.
σεων, οι οποίες υποβάλλονται εγγράφως, μέσα σε δέκα
(10) εργάσιμες ημέρες, από την ημέρα που αυτός έλαβε το
σχετικό έγγραφο, για παροχή εξηγήσεων και στο οποίο
υποχρεωτικά αναφέρεται η διαπραχθείσα παράβαση.
Κατά της αποφάσεως αυτής ο φαρμακοποιός δύ.
ναται να ασκήσει, μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από
την κοινοποίησή της, προσφυγή ενώπιον της αρμοδίας
Επιτροπής του ΟΠΑΔ (άρθρο 41 ν. 3329/2005), ενώπι.
ον του Διοικητή του Ιδρύματος για το ΙΚΑ.ΕΤΑΜ και
ενώπιον του Δ.Σ. του ασφαλιστικού φορέα, για τους
λοιπούς οργανισμούς.

Κατά τη διάρκεια της παραπάνω προθεσμίας καθώς
και, σε περίπτωση άσκησης προσφυγής, μέχρι την έκ.
δοση της σχετικής απόφασης αναστέλλεται η εκτέλεση
της απόφασης επιβολής κυρώσεων.

Άρθρο 5

ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

Ο Ο.Π.Α.Δ. και οι φορείς και κλάδοι ασθένειας αρμο.
διότητας Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων
υποχρεούνται :

α. να προμηθεύουν με συνταγολόγια τους ασφαλισμέ.
νους τους και τα μέλη της οικογένειάς τους.

Κατά τη χορήγηση κάθε νέου συνταγολογίου ανα.
γράφεται στο βιβλιάριο ασθενείας του ασφαλισμένου η
ημερομηνία παράδοσης καθώς και ο αύξων αριθμός του
συνταγολογίου. Το παλαιό συνταγολόγιο ακυρώνεται
και παραμένει στα χέρια του ασφαλισμένου,

β. να ελέγχουν την κατανάλωση φαρμάκων των ασφα.
λισμένων και να προβαίνουν σε συστάσεις όταν κρίνεται
αναγκαίο,

γ. να παρακολουθούν τη συνταγογράφηση των ιατρών
και το έργο των ελεγκτών ιατρών,

δ. να θεωρούν με τους ελεγκτές τους τις συνταγές
που χρειάζονται θεώρηση, σύμφωνα με όσα ορίζονται
στο παρόν δ/μα,

ε. οι ασφαλιστικοί οργανισμοί αρμοδιότητας Γενικής
Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΓΓΚΑ) υποχρε.
ούνται να καταβάλλουν στο φαρμακοποιό, ανεξάρτητα
από το χρόνο ελέγχου και εκκαθάρισης του του λο.
γαριασμού του, ύστερα από πρόχειρο λογιστικό έλεγ.
χο και μετά την αφαίρεση των νομίμων κρατήσεων,
το πληρωτέο ποσό μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από
την υποβολή του λογαριασμού. Εάν κατά τον έλεγχο
και την εκκαθάριση του λογαριασμού προκύψει τελικό
ποσό μικρότερο του αιτηθέντος από το φαρμακοποιό
και εξοφληθέντος ποσού, η διαφορά παρακρατείται
από τους επόμενους λογαριασμούς του φαρμακοποιού.
Σε περίπτωση μη υποβολής νεότερου λογαριασμού, η
διαφορά αυτή αναζητείται από τον οικείο ασφαλιστικό
φορέα, κατά τις κείμενες διατάξεις περί αναγκαστι.
κής είσπραξης των καθυστερούμενων ασφαλιστικών
εισφορών.

Ειδικά για τον Ο.Π.Α.Δ., για την εξόφληση των λογα.
ριασμών του προς τους φαρμακοποιούς εφαρμόζονται
οι ρυθμίσεις των διατάξεων της παρ. Β του άρθρου 22
του ν. 3172/2003,

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)

στ. να μη συνάπτουν συμβάσεις με ιατρούς χωρίς
ειδικότητα, εκτός εάν σε ορισμένη περιοχή της χώρας
δεν υπάρχουν ειδικευμένοι γιατροί.

Από τον περιορισμό αυτό εξαιρούνται οι ιατροί οι
οποίοι κατά την ημερομηνία ισχύος του π.δ/τος 67/2000
είχαν συνάψει συμβάσεις με τον Ο.Π.Α.Δ. και τους ασφα.
λιστικούς οργανισμούς αρμοδιότητας Γενικής Γραμμα.
τείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων και είχαν συμπληρώσει 7
χρόνια από τη λήψη της άδειας άσκησης επαγγέλματος,
για τους οποίους δεν ισχύουν οι περιορισμοί του δεύ.
τερου εδαφίου της παρ. 2 του άρθρου 2 του παρόντος
διατάγματος (αγροτικοί γιατροί).

ζ. να επιβάλλουν τις προβλεπόμενες κυρώσεις, όπου
απαιτείται,

η. να μην αναθέτουν καθήκοντα θεραπευτή ιατρού και
ελεγκτού στο αυτό πρόσωπο.

Άρθρο 6

1. Το π.δ/γμα 67/2000 (Α΄ 58) όπως έχει τροποποιηθεί
και ισχύει με τα π.δ/τα 8/2001 (Α΄ 6), 137/2001 (Α΄ 120) και
149/2003 (Α΄ 123) καταργείται.
2. Η ισχύς του διατάγματος αυτού αρχίζει από την
ημερομηνία δημοσίευσής του στην Εφημερίδα της Κυ.
βερνήσεως.
Στους Υπουργούς Απασχόλησης και Κοινωνικής Προ.
στασίας και Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ανα.
θέτουμε τη δημοσίευση και εκτέλεση του παρόντος
διατάγματος.

Αθήνα, 1 Σεπτεμβρίου 2008

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΚΑΡΟΛΟΣ ΓΡ. ΠΑΠΟΥΛΙΑΣ

ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ
ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

ΦΑΝΗ ΠΑΛΛΗ . ΠΕΤΡΑΛΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)